Serce jest to największy mięsień w organizmie, od którego pracy uzależnione są tak naprawdę wszystkie układy i narządy. To właśnie ono kurcząc się, rozprowadza krew do najdalszych nawet zakątków naszego organizmu. Czy wiemy jednak dokładnie jak jest ono zbudowane? Dlaczego składa się ono z dwóch komór i dwóch przedsionków? Jaką rolę pełnią tętnice, a jaką żyły? I co istotne - dlaczego ważne jest badanie EKG i jakie może wykryć ono choroby? Zapraszamy.
Budowa serca
Serce dzieli się na cztery jamy: dwa przedsionki - lewy i prawy oraz dwie komory - lewa i prawa. Każda z tych części odpowiedzialna jest za zupełnie coś innego. I tak:
- prawy przedsionek - zbiera on krew z całego organizmu z wykluczeniem płuc. Uchodzą do niego:
- żyła główna górna
- żyła główna dolna
- zatoka wieńcowa
- lewy przedsionek - zbiera on krew z płuc. Uchodzą do niego:
- żyła płucna górna lewa
- żyła płucna górna prawa
- żyła płucna dolna lewa
- żyła płucna dolna prawa
Między przedsionkami i komorami są zastawki serca. Po lewej stronie znajduje się tak zwana zastawka mitralna, składająca się z dwóch płatków, po prawej zaś stronie mieści się zastawka trójdzielna, zbudowana z trzech płatków.
Jak przebiega krew przez serce?
Krew przepływa z prawego przedsionka, wpływając do prawej komory, gdzie dalej wprowadzona jest ona pniem tętnicy płucnej do płuc. Pień ten składa się z dwóch tętnic: prawej i lewej. Między prawą komorą i pniem tętnicy płucnej znajduje się zastawka pnia płucnego. Co dalej? Z płuc krew poprzez żyły płucne trafia do lewego przedsionka, mija tam zastawkę dwudzielną i wpływa do lewej komory. Stamtąd dalej krew jest wtłaczana do tętnicy głównej, czyli aorty z udziałem między innymi zastawki aortalnej. Dzięki takiej budowie serca, krew, w której znajduje się niezbędny tlen może być dostarczona do wszystkich części ciała. To, co stanowi niezwykle ważną kwestię - przepływ krwi w układzie serce - naczynia jest jednokierunkowy. Krew nie może więc się cofać.
Serce od wewnątrz
Choć sam przepływ krwi odgrywa w istocie wydawać by się mogło najważniejszą rolę, to bez wątpienia i sama budowa serca patrząc od wewnątrz, to także bardzo ważny element. Dzięki bowiem trzem warstwom, które je tworzy, jest ono tak silne i mocne, wykonując każdego dnia tak ogromną pracę. Składa się ono więc z takich warstw, jak;
Wsierdzie - jest to jednowarstwowy nabłonek płaski, który położony jest na blaszce właściwej wsierdzia. Pod nim znajdują się tkanka podwsierdziowa tworząca naczynia i nerwy.
Śródsierdzie - składa się ona z trzech elementów: szkieletu serca, układu przewodzącego serce i mięśnia sercowego. Szkielet mieści się na podstawie serca, między przedsionkami, a komorami. Układ przewodzący serca odpowiedzialny jest za rytm pracy i prawidłową kolejność skurczów, czyli węzeł zatokowo - przedsionkowy, następnie węzeł przedsionkowo - komorowy, później pęczek przedsionkowo - komorowy, pęczek Hisa i na końcu włókna Purkiniego, czyli rozgałęzienie końcowe. Mięsień serca tworzy zaś mięśniówkę przedsionków i komór.
Nasierdzie - jest to blaszka trzewna osierdzia surowiczego
Tętnice - jaką pełnią rolę w układzie krwionośnym?
Serce pozyskuje krew dzięki naczyniom wieńcowym. Aby mogło ono odpowiednio pracować, muszą być one sprawne i prawidłowo zbudowane. Głównymi tętnicami wieńcowymi, które odchodzą od aorty są: lewa i prawa tętnica wieńcowa.
Obydwie tętnice biegną razem w obrębie bruzdy wieńcowej. Następnie, lewa układa się w bruździe międzykomorowej przedniej, z kolei prawa w bruździe międzykomorowej tylnej. Lewa tętnica odchodzi w lewej zatoce aorty, dzieląc się dalej na gałąź międzykomorową przednią zstępującą i gałąź okalającą. Z pierwszej odchodzi gałąź skośna lewej tętnicy wieńcowej zstępującej i tętnice przegrodowe. Z drugiej zaś tętnica okalająca przedsionka lewa i gałęzie brzeżne. Prawa tętnica wieńcowa odchodzi w prawej zatoce aorty. Odchodzącymi od niej jest gałąź węzła zatokowego, gałąź komorowa prawa i gałąź przedsionkowa prawa. Dalej tworzą się tętnica brzeżna i zstępująca tylna. W momencie rozkurczu komór, krew może przepływać przez tętnice. Lewa tętnica wraz z rozgałęzieniami unaczynia między innymi lewy przedsionek, lewą komorę i ⅔ przegrody międzykomorowej. Prawa tętnica z rozgałęzieniami unaczynia prawy przedsionek, prawą komorę i ⅓ przegrody międzykomorowej.
Miażdżyca tętnic
Miażdżyca tętnic to najczęściej występująca choroba w obrębie tętnic. Jest chorobą XXi wieku a jej konsekwencją jest jedna z najroźniejszych przypadłości - choroba wieńcowa. Miażdżyca tętnic jest to przewlekła choroba, która charakteryzuje się tworzeniem blaszek miażdżycowych, które to zbudowane są z komórek zapalnych, frakcji cholesteroli i włóknika. Przyczyną miażdżycy może być:
- niewłaściwa dieta, szczególnie bogata w tłuszcze zwierzęce
- palenie
- cukrzyca
- otyłość
- nadmierny stres
- brak ruchu
- czynniki genetyczne
Miażdżyca objawia się zwężeniem światła przepływu przez tętnice. W ten bowiem sposób do narządów trafia mniej krwi, prowadząc do niedokrwienia. Skutki tej choroby są poważne: choroba wieńcowa, ale także i zawał serca, udar mózgu czy też niedokrwienie kończyn dolnych.
Elektrokardiogram - najbardziej popularne badanie
Wśród najbardziej znanych badań w świecie kardiologii, z pewnością badanie elektrokardiograficzne, czyli w skrócie EKG, to najczęściej wykorzystywane rozwiązanie w świecie medycyny. Jego zadaniem jest mierzenie aktywności bioelektrycznej serca przy użyciu aparatu EKG. Wykorzystując elektrody EKG, które podłączone są do pacjenta, tworzy się zapis pracy serca. I tak można wykonać EKG spoczynkowe, można zrobić próbę wysiłkową, czyli badanie EKG w ruchu, a także i holter EKG, czyli 24 godzinny pomiar pracy serca.
Jedno jest pewne - o serce należy dbać. Choć mięsień ten jest największym i najsilniejszym w naszym ciele, to odpowiednia troska o niego odgrywa element priorytetowy. Tak ważna jest więc zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, odpowiednia masa ciała. Jeśli o to zadbamy, nasze serce będzie silne jak dzwon. W przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości, natychmiastowa reakcja to podstawa. Bagatelizując pewne objawy, mogą mieć one ogromny wpływ na dalszą jakość życia, jak również zwiększone ryzyko śmierci.
