Arytmie serca czyli zaburzenia jego pracy, często występują u zdrowych osób pod wpływem emocji, przemęczenia, a także spożywania alkoholu czy kawy i często szybko wracają do normy. Arytmię cechuje przyśpieszenie, zwolnienie i nieregularność w funkcjonowaniu serca. U niektórych pacjentów, przebiegają one bezobjawowo, podczas, gdy u innych bywają stanem zagrażającym życiu.
Jak pracuje serce ?
W warunkach normalnego funkcjonowania zdrowego organizmu, częstość akcji serca jest zmienna i zależy od wieku. Serce bije bardzo szybko w wieku płodowym i niemowlęcym, natomiast wolniej w wieku dziecięcym i dorosłym. Zaburzenia rytmu serca mogą pojawić się w postaci przyspieszenie akcji serca, zwolnienia lub zaburzenia rytmiczności . U niektórych osób na wyraźną zmianę częstości akcji serca wpływa stres.
Cykliczną pracę serca wywołują impulsy elektryczne wysyłane przez węzeł zatokowy, położony w prawym przedsionku, skąd prąd elektryczny najpierw obejmuje przedsionki, a potem komory. Krew z przedsionków trafia do komór. Gdy obie komory napełnią się nią, tworzą znowu bodziec elektryczny. Z komory prawej, krew jest pchana do pnia i tętnic płucnych, zaś z komory lewej – do aorty i rozprowadzana po wszystkich narządach za pomocą tętnic. Serce wykonuje zazwyczaj od 60 do 100 uderzeń na minutę podczas spoczynku. W niektórych przypadkach, może bić szybciej lub wolniej, np.: podczas wysiłku fizycznego w zależności od kondycji.
Skąd biorą się zaburzenia rytmu serca?
Przyczyną zaburzeń rytmu pracy serca są zaburzenia rytmiczności lub częstotliwości tworzenia bodźców w węźle zatokowym, a niekiedy też zaburzenia ich przewodzenia w tzw. układzie przewodzącym. Pojawiają się także one z powodu nadmiernej pobudliwości mięśnia sercowego, jego nadmiernego reagowania na bodźce i wytwarzania skurczów dodatkowych. Zdarza się, że impulsy wytwarzane są w innych niż węzeł zatokowy miejscach przedsionków lub w komorach. Gdy pojawi się dodatkowy skurcz, serce bije nierówno. Jeżeli węzeł zatokowy nie wytwarza wystarczającej liczby pobudzeń lub nie docierają one do komór serca, skurcze pojawiają się rzadziej niż normalnie.
Zaburzenia rytmu serca mogą polegać na:
- przyspieszeniu lub zwolnieniu rytmu serca przy zachowaniu jego regularności,
- wystąpieniu skurczów dodatkowych,
- nie pojawianiu się niektórych skurczów serca,
- bezładnym tworzeniu się komorowych skurczów serca.
Co to jest arytmia serca i jak ją dzielimy?
Jest to zaburzenie jego pracy, charakteryzujące się nieregularnością przyspieszeniem kub zwolnieniem rytmu. Ze względu na miejsce powstawania zaburzeń rytmu serca, podzielono je na:
- arytmie nadkomorowe, powstające najczęściej w przedsionkach lub naczyniach krwionośnych ,
- arytmie komorowe, czyli powstające w mięśniu komór serca.
Z kolei, zaburzenia przewodzenia, zwane inaczej blokami przewodzenia, można podzielić ze na:
- blok zatokowo-przedsionkowy który występuje pomiędzy węzłem zatokowo-przedsionkowym a mięśniem przedsionków,
- blok przedsionkowo-komorowy powstający w węźle przedsionkowo-komorowym lub w pęczku Hisa,
- bloki odnóg pęczka Hisa.
Rodzaje zaburzeń rytmu serca
Biorąc pod uwagę ogólną charakterystykę, można wyróżnić następujące zaburzenia rytmu serca:
- Tachykardia zatokowa (częstoskurcz zatokowy) należy do arytmii zatokowych, występuje wtedy, kiedy tętno jest regularne, ale szybsze. Niekiedy wpływają na to: ćwiczenia fizyczne czy gorączka, ale może także występować bez jasnej przyczyny.
- Bradykardia zatokowa, (rzadkoskurcz zatokowy) występuje wtedy, kiedy tętno jest regularne, ale wolniejsze niż zazwyczaj (poniżej 60 uderzeń na minutę). Bradykardia jest zjawiskiem częstym u sportowców, ale może także występować przy ekspozycji na zimno, przy niskiej temperaturze ciała oraz w trakcie odpoczywania lub snu. Bardzo niska częstotliwość bicia serca może powodować zawroty głowy lub omdlenia.
- Migotanie przedsionków jest najgroźniejszym zaburzeniem, które może prowadzić do zatrzymania krążenia a jednocześnie najczęstszym rodzajem arytmii. Występuje kiedy impulsy elektryczne w przedsionkach stają się chaotyczne, co powoduje nieregularne kurczenie się przedsionków lub migotanie. Może występować uczucie nierównego bicia serca, szybszego niż zazwyczaj. Migotanie przedsionków może doprowadzić do powstania skrzeplin w sercu, ponieważ krew nie może krążyć w prawidłowy sposób. Powstały skrzep może przemieszczać się do mózgu, powodując udar.
- Częstoskurcz nadkomorowy i komorowy. Arytmie komorowe, to zaburzenia rytmu serca powstające w prawej bądź lewej komorze serca. Skurcze dodatkowe komorowe występują pojedynczo, w parach lub po kilka z rzędu i odczuwane są jako szarpnięcia, zadławienia lub przerwy w biciu serca, a czasami jako okresowy dyskomfort w okolicy mostka. Niekiedy przebiegają bezobjawowo. Istnieje kilka różnych rodzajów częstoskurczu nadkomorowego, których przyczyną jest jeden lub więcej szlaków elektrycznych w sercu pomiędzy przedsionkami i komorami, które mogą powodować „zwarcia" impulsów elektrycznych.
Częstoskurcz może doprowadzić do bardzo szybkiego bicia serca dochodzącego nawet 250 lub więcej uderzeń na minutę. Natomiast częstoskurcz komorowy polega na zbyt szybkim przebieganiu impulsów elektrycznych przez komory, co powoduje zwiększenia tempa pompowania krwi a w konsekwencji może doprowadzić do zatrzymania krążenia. Częstoskurcz komorowy powoduje uczucie szybkiego nieprzyjemnego kołatania serca, duszności, a nawet omdlenia lub całkowitą utratę przytomności. Z kolei, skutki tachykardii nadkomorowych mogą być poważne, gdyż zdarza się, że prowadza one do: udaru mózgu, gwałtownego spadku ciśnienia tętniczego, zapaści, lub niekorzystnych zjawisk w mięśniu sercowym. - Migotanie komór, przy tym zaburzeniu impulsy elektryczne pojawiają się w różnych częściach komór bardzo szybko i nieregularnie, albowiem serce nie bije prawidłowo i tłoczona jest zbyt mała ilość krwi. Migotanie komór powoduje niejako zatrzymania krążenia, które może doprowadzić nawet do śmierci.
- Blok serca wskazuje na problem w zakresie przenoszenia impulsów elektrycznych z przedsionków do komór. Objawy bloku serca bywają bardzo różne od nierównego bicia serca, poprzez mroczki przed oczami i zawroty głowy nawet po omdlenia. .