Serce i zaburzenia jego rytmu
Prawidłowa praca serca ma ogromny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Odpowiednia jakość życia znacząco wpływa na jego siłę, wytrzymałość i ,,dobre sprawowanie”, jednak wraz z wiekiem zauważyć można słabszą jego pracę, liczne zaburzenia czy dysfunkcje. U osób w podeszłym wieku zaburzenia rytmu serca zdarzają się niezwykle często, a same objawy mogą być niezauważalne, co często prowadzi do stanów zagrażających zdrowiu, a nawet i życiu osób starszych. W tym artykule chcielibyśmy zaburzeniom pracy serca ludzi w podeszłym wieku przyjrzeć się nieco bliżej, skupiając się na ich rodzajach, pojawiających się objawach czy też samym sposobie leczenia. Zapraszamy do lektury.
Czym są zaburzenia rytmu serca?
Zaburzenia rytmu serca, określane jako arytmia, są to wszelkie dolegliwości ze strony układu sercowego, które cechuje przyspieszone, nieregularne lub zwolnione bicie serca, mogące przyczynić się do poważnych chorób zagrażających życiu osoby chorej.
Zaburzenia zdarzają się zdecydowanie częściej u osób w podeszłym wieku, niż u ludzi młodych. Jest to przede wszystkim związane ze zmianami fizjologicznymi, które zachodzą w układzie bodźco - przewodzącym, jak również i z obecnością chorób współistniejących, w tym przede wszystkim choroby niedokrwiennej serca oraz nadciśnienia tętniczego. W wielu przypadkach dochodzi do zaburzeń tworzenia, jak również i przewodzenia impulsów, co dalej może skutkować występowaniem między innymi bradykardii, jak również i tachykardii. Starzejący się organizm boryka się przede wszystkim ze zwyrodnieniem węzła zatokowego, a to prowadzi do zmniejszenia ilości komórek węzłowych i różnorodnych zmian w strefie okołowęzłowej. Co więcej, czym organizm jest starszy, tym bardziej traci on włókna mięśniowe w przedsionkach, dochodzi do ich włóknienia i do gromadzenia się amyloidu. W konsekwencji takiego działania pojawia się między innymi blok węzła zatokowego, zahamowanie zatokowe, a także przemijający lub stały blok przedsionkowo - komorowy. W wyniku upośledzenia przewodzenia, pojawić może się migotanie przedsionków. Wielu ludzi starszych ma także problem z nadciśnieniem tętniczym, jak również i z chorobami wieńcowymi, co znacząco może wpływać między innymi na zaburzenia elektrofizjologiczne, przyczyniające się do rozwoju choroby układu przewodzącego czy też do tachyarytmii komorowej.
Jakie objawy występują przy zaburzeniach rytmu serca?
Tak naprawdę zaburzenia rytmu serca, zarówno u osób młodszych, jak również i starszych dają takie same objawy, jednak często są one bagatelizowane lub też nie są na tyle zauważalne, by na nie reagować. Zbyt późne podjęcie leczenia może z kolei zakończyć się poważnym stanem, a nawet i śmiercią.
Najczęściej pojawiające się objawy, to:
- kołatanie serca
- zasłabnięcia
- duszności
- zaburzenia poznawcze
- utrata przytomności
- epizody zakrzepowo - zatorowe
- zatrzymanie akcji serca
Niezwykle często zdarza się tak, że arytmia serca nie daje osobom starszym zupełnie żadnych, zauważalnych dla nich objawów. Wykryta zostanie podczas badania fizykalnego lub podczas wykonywania badania EKG kontrolnie.
Migotanie przedsionków - najczęstszy problem u osób starszych
Wśród najczęściej występujących problemów związanych z zaburzeniami pracy serca u osób w podeszłym wieku jest migotanie przedsionków. W jaki sposób można wykryć taką arytmię? Niezbędnymi badaniami, które dają możliwość zdiagnozowania takiej przypadłości są:
- badanie EKG 12 odprowadzeniowe w spoczynku
- próba wysiłkowa, czyli EKG w trakcie aktywności
- rezonans magnetyczny
- badanie przedmiotowe i podmiotowe
- ECHO serca
- badanie hormonów tarczycy
- badanie ciśnienia tętniczego
- badanie miażdżycy
- badanie cukrzycy
- badania laboratoryjne: morfologia krwi, parametry biochemiczne, stężenie sodu i potasu
- stężenie białka C - reaktywnego , czyli CRP świadczącego o stanie zapalnym
W przypadku, gdy pojawiają się nieprawidłowości w trakcie badania przedmiotowego, koniecznym okazuje się być wykonanie RTG klatki piersiowej. Co więcej, jeśli konieczna jest dalsza diagnostyka, wówczas należy wykonać Holter EKG serca, który jest 24 - godzinnym pomiarem pracy serca oceniającym jego pracę zarówno podczas spoczynku, snu, jak i aktywności.
Konsekwencje nieleczonych zaburzeń rytmu serca
Zaburzenia rytmu serca są niezwykle niebezpieczne, dlatego też absolutnie nie można ich lekceważyć. W przypadku osób starszych, gdzie praca serca jest ograniczona, a do tego pojawiają się choroby współistniejące, wówczas ryzyko poważnego zachorowania, a nawet i śmierci jest diametralnie wyższe. Najczęściej występującymi chorobami współistniejącymi są:
- schorzenia układu sercowo - naczyniowego
- incydenty zakrzepowo - zatorowe
- upośledzona praca wątroby i nerek
Jak postępować przy migotaniu przedsionków i innych zaburzeń?
Aby nie doprowadzić do sytuacji, która mogłaby zagrażać zdrowiu, a nawet i życiu osoby chorej, kluczowe znaczenie ma przywrócenie rytmu zatokowego, jak również i kontrola częstości rytmu komór. W ten bowiem sposób można zapobiegać i chorobie zakrzepowo - zatorowej i zaburzeniom funkcji komór.
Aby przywrócić rytm zatokowy z migotaniem przedsionków, niezbędne jest podanie leków dożylnie lub doustnie. Są to między innymi flekainid oraz propafenon. Stosowanie odpowiednich leków musi być dokładnie ustalone przez lekarza kardiologa, bowiem zupełnie inne leki przyjąć mogą osoby w podeszłym wieku, inne osoby starsze. Zupełnie inny rodzaj należy zastosować u pacjentów z niewydolnością serca lub z dysfunkcją lewej komory. W każdym przypadku leczenie powinno być dobrane indywidualnie do konkretnego pacjenta.
Powikłania po zaburzeniach rytmu serca
Najczęściej pojawiającym się powikłaniem związanym z zaburzeniami pracy serca, w tym z migotaniem przedsionków jest udar mózgu. Ten stanowi dużo bardziej poważny stan, niż zastoinowa niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze czy też cukrzyca. Niezbędnym w celu zapobiegania zakrzepicy jest wprowadzenie terapii przeciwkrzepliwej.
8 złotych rad dla osób w podeszłym wieku:
- Osoby starsze narażone są dużo bardziej na zaburzenia rytmu serca i choroby układu krążenia, dlatego też tak ważne i istotne są kontrolne, regularne badania.
- Żadnych objawów nie powinno się lekceważyć, bowiem wykryta we wczesnym stadium choroba, możliwa jest do leczenia i ochrony przed skutkami jej występowania.
- Leczenie osób starszych powinno być dobierane indywidualnie do pacjenta, z uwzględnieniem wszelkich chorób współistniejących, dlatego też istotą jest wybór jak najlepszego specjalisty.
- Wśród najczęściej pojawiających się arytmii serca u osób starszych jest migotanie przedsionków. Wszelkie niepokojące objawy należy od razu zdiagnozować.
- Powikłaniami po zaburzeniach rytmu serca jest udar mózgu, stąd też konieczna jest ocena ryzyka udaru i zastosowanie odpowiedniego leczenia.
- W przypadku występowania dużego ryzyka krwawienia, nie zaleca się stosowania leczenia przeciwkrzepliwego.
- Z racji często pojawiającej się tachykardii i bradykardii, niezbędne może okazać się wszczepienie układu stymulującego.
- W przypadkach trudnych, niezbędna jest często implantacja ICD i leczenie inwazyjne zaburzeń rytmu serca.
Wraz z upływem lat, serce pracuje wolniej, a pojawiające się zaburzenia pracy serca pojawiają się niezwykle często. Warto prowadzić zdrowy tryb życia, czyli stawiać na odpowiednią dietę, unikanie używek i porządną dawkę aktywności każdego dnia, jednak w sytuacji, gdy z sercem mimo wszystko zaczynają się problemy - należy działać natychmiast.
