Nerwica serca

Stresujący tryb życia może doprowadzić do wielu chorób. Jedną z nich jest nerwica serca, polegająca na zaburzeniach jego pracy bez jakichkolwiek wad fizycznych tego narządu. Jakie są zatem jej przyczyny i objawy? W jaki sposób zabrać się za jej leczenie?

Nerwica serca jest wywołana nadwrażliwością mięśnia sercowego na bodźce nerwowe i niemożnością rozładowania ich nadmiaru. Klasyfikowana jest ona jako choroba PTSD i zaliczana do zaburzeń lękowych. Jest odmianą nerwicy wegetatywnej, w wyniku której dochodzi do wystąpienia objawów somatycznych w obrębie serca, bez źródła w zaburzeniach pracy układu krążenia lecz spowodowanych dysfunkcjami systemu nerwowego. U podłoża tej choroby, leżą bodźce zewnętrzne, takie jak stres, czy lęk. Jej mechanizm polega wytwarzaniu w korze nadnerczy hormonów stresu: adrenaliny i noradrenaliny, z krwią przedostających się do serca i powodujących różne objawy, np. arytmię, kołatanie, czy wzrost ciśnienia, co skutkuje dalszymi objawami uciskiem w klatce piersiowej, dusznościami, zmęczeniem.

Objawy nerwicy serca

Objawy nerwicy serca są niespecyficzne, często kojarzone z różnymi chorobami, które najpierw trzeba wykluczyć. Ataki mogą łudząco przypominać arytmię czy zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego, czy nadciśnienie tętnicze, co zazwyczaj jeszcze potęguje lęki chorego. Nerwica serca chętnie też naśladuje chorobę wieńcową. Istotną różnicą tych przypadków jest brak związku nerwicy serca z wysiłkiem fizycznym, który chorych na serce może doprowadzić do bólów wieńcowych lub zawału. Natomiast w przypadku nerwicy serca, wysiłek może wpływać wręcz korzystnie, jednakże, dopiero po przeprowadzeniu niezbędnych badań możemy stwierdzić lub wstępnie wykluczyć podłoże emocjonalne problemu. Podstawowymi objawami występującymi w nerwicy serca są objawy somatyczne takie jak:

• bóle w klatce piersiowej i sercu,
• zaburzenia rytmu serca,
• zbyt wysokie tętno, również w spoczynku,
• duszności a nawet bezdech,
• kołatanie serca,
• wysokie ciśnienie.

Oprócz tego mogą pojawiać się objawy towarzyszące, związane z innymi częściami ciała, na przykład:

• zawroty i bóle głowy,
• dolegliwości układu pokarmowego,
• uderzenia gorąca lub zimna,
• dreszcze i drżenie kończyn,
• nadmierna potliwość,
• kaszel,
• zaczerwienienia skóry,
• omdlenia,
• duszności,
• ogólne osłabienie,
• nudności i wymioty,
• zaczerwienie skóry,
• mrowienie i drętwienie rąk lub warg.

Dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego, oddechowego i pokarmowego, czyli objawy somatyczne, współwystępują przy tym rodzaju nerwicy z zaburzeniami psychicznymi. Podstawowymi ich objawami są lęki, często silne, wraz z atakami paniki, a także zaburzenia snu i nastroju z towarzyszącym uczuciem lęku i niepokoju. Przy nerwicy serca, mogą wystąpić także zaburzenia funkcji poznawczych, takie jak kłopoty z pamięcią czy problemy z koncentracją.

Przyczyny nerwicy serca

Najczęściej, nerwica serca pojawia się w wyniku patologicznego lęku o własne zdrowie i życie, podsycanego przez traumatyzujące wydarzenia z przeszłości. Nie bez znaczenia jest też ogólny próg odporności pacjenta na czynniki stresogenne. Do przyczyn tej choroby należeć mogą:

• Traumatyczne doświadczenia z przeszłości, dotyczące między innymi stanu zdrowia własnego lub osób bliskich, które mogą jednak być także wynikiem doświadczeń z takich jak: przemoc w rodzinie, molestowanie seksualne, obrazy śmierci czy wypadków.

• Obciążenie emocjonalne przy jednoczesnym braku odporności na stres, którego podłożem mogą też być nadopiekuńczość rodziców, zawyżone wymagania, wykonywanie pewnych czynności i dokonywanie wyborów w konflikcie z własną wolą.

Osoby cierpiące na nerwicę serca boją się zwykle o swoje życie, każde najmniejsze zakłucie interpretując w kategoriach zagrożenia. Schorzenie to często występuje już u młodych ludzi czy nawet dzieci, albowiem przyczyny psychiczne mają podłoże sięgające do owych lat. Pacjenci wychowani pod parasolem ochronnym, mogą postrzegać świat jako miejsce pełne zagrożeń i nie być przygotowanymi na problemy i wyzwania, codzienności.

Historia pojęcia „nerwica serca”

Problem nerwicy serca zaobserwowali jako pierwsi starożytni badacze – Plutarch i Cycero. W XIX w, amerykański lekarz Jacob Mendez Da Costa, opisywał reakcje stresowe u żołnierzy wojny secesyjnej w USA a niemiecki neurolog Hermann Oppenheim doznania u ofiar wypadków komunikacyjnych.

Podczas pierwszej wojny światowej, dostrzeżono dokładniej  zaburzenia związane ze stresem, formułując pojęcie tzw „szoku artyleryjskiego”. Później określane jako nerwica serca, jednakże wówczas uważano, że ma ono związek z mikrourazami mózgu. Ów zespół objawów, charakterystycznych dla żołnierzy długotrwale przebywających na froncie, określano wtedy mianem „serca żołnierskiego”, a w późniejszym czasie zmodyfikowano tę nazwę na termin „nerwica serca”. W aktualnej nomenklaturze jednostek chorobowych, określenie „nerwica serca” już nie występuje. Dolegliwości zgłaszane przez chorych na nią, klasyfikuje się obecnie jako „zaburzenie nerwicowe występujące pod postacią somatyczną”.

Leczenie nerwicy serca

Diagnoza i odpowiednie leczenie nerwicy serca są bardzo istotne, gdyż jest to choroba, która znacznie obniża komfort życia i może prowadzić do depresji oraz wykluczenia z życia społecznego. Największym problemem w jej przypadku jest właściwe rozpoznanie, albowiem aby ją poprawnie zdiagnozować, trzeba wykluczyć schorzenia somatyczne serca i naczyń, za pomocą badań takich jak. EKG i ECHO serca.

Istnieje szereg ziół, których składniki wpływają tonująco na poziom lęku, a także mają działanie przeciwdepresyjne, czy stabilizujące pracę serca. Należą do nich między innymi: melisa, kozłek lekarski, lawenda, męczennica cielista, dziurawiec, głóg, skrzyp czy jemioła. Takie leczenie może jednak okazać się niewystarczające. W kuracji farmakologicznej, stosuje się w poważniejszych przypadkach preparaty o działaniu uspokajającym, przeciwlękowym, poprawiającym nastrój oraz nasercowym. Wśród najczęściej stosowanych występuje: hydroksyzyna, fenobarbital, a także pochodne benzodiazepiny oraz antydepresanty. Jednakże, leczenie specjalistyczne każdego rodzaju nerwicy, również serca, polega przede wszystkim na psychoterapii. Pomóc mogą dodatkowo:

• uregulowanie trybu życia,
• odpowiednia dieta i regularność spożywania posiłków,
• zwiększenie aktywności fizycznej,
• odpowiednio długi sen,
• odstawienie używek,
• aktywności relaksacyjne oraz oddechowe lub medytacja,
• aromaterapia,

Bardzo istotne jest także zrozumienie chorego przez jego otoczenie i bliskich. W przypadku zaobserwowania u kogoś ataku nerwicy serca, należy zadbać o komfort chorego i zapewnić mu dostęp do świeżego powietrza, ewentualnie podać środki uspokajające. Konsekwencją zaniechania leczenia jest potencjalny rozwój depresji, ciężkiej choroby, która może doprowadzić do śmierci samobójczej. Nieleczona nerwica serca może dodatkowo przyczyniać się do rozwoju innych zaburzeń lękowych.