Choroby sercowo - naczyniowe, to ogólne pojęcie obejmujące zaburzenia w obrębie serca i układu naczyń krwionośnych. Do grupy tych chorób, zalicza się różne jednostki, z których wiele związanych jest z procesem miażdżycowym zachodzącym w naczyniach krwionośnych. Uważa się, że w Polsce choroby układu krążenia są powodem około 50 proc. zgonów. Głównymi czynnikami ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych są wysokie ciśnienie tętnicze i wysokie stężenie cholesterolu, cukrzyca, otyłość, palenie papierosów i brak aktywności fizycznej.
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą częstą wśród dorosłych Polaków do 80. roku życia. Występuje ono u 32 proc. osób. Jest to choroba, której głównym objawem jest podwyższone ciśnienie tętnicze krwi, wyższe niż 140/90 mm Hg. U większości chorych, nie stwierdza się konkretnej przyczyny rozwoju nadciśnienia tętniczego. Na jego podwyższone wartości, może wpływać wiele czynników, takich jak: dziedziczna skłonność, otyłość, zwłaszcza tzw. otyłość brzuszna, duże spożycie soli czy proces starzenia się organizmu.
Zawał serca
Na zawał serca zapada rocznie około 100 tysięcy osób. Jest on konsekwencją postępującej choroby niedokrwiennej serca i zarazem najgroźniejszą jej postacią. Przyczyną zawału serca jest najczęściej miażdżyca, czyli zwężenie naczynia przez odkładający się między innymi cholesterol. Dochodzi do niego w skutek niedokrwienia spowodowanego powstającym na blaszce miażdżycowej zakrzepem, który nagle ogranicza drożność tętnicy wieńcowej. W tej sytuacji krew nie dostarcza wystarczającej ilości tlenu do serca i dochodzi do niedotlenienia fragmentu mięśnia sercowego.
Niewydolność serca
Z danych wynika, że w ostatnich dekadach doszło do dwukrotnego zwiększenia liczby chorych na niewydolność serca. W Europie, choruje na nią obecnie 15 milionów ludzi. Choroba ta i częstość jej występowania, wiąże się z wiekiem i wzrasta szczególnie szybko u osób powyżej 60. roku życia. Na podstawie danych epidemiologicznych, prawdopodobnie, w Polsce, na niewydolność serca choruje około 600–800 tys osób. Jest ona schorzeniem, w którym serce nie jest zdolne do pompowania odpowiedniej ilości krwi do narządów naszego organizmu, co powoduje, że do poszczególnych narządów dociera zbyt mało tlenu, lub też zbyt dużo krwi zalega w narządach ciała. Niewydolność serca najczęściej spowodowana jest chorobą niedokrwienną oraz przede wszystkim przebytym wcześniej zawałem. Należy pamiętać, że niewydolność serca mogą powodować także choroby spoza układu sercowo-naczyniowego, np. przewlekłe choroby płuc, ciężka niedokrwistość, marskość wątroby, czy nadczynność tarczycy.
Udar mózgu
W krajach rozwiniętych każdego roku na udar mózgu zapada aż 10 na 1000 osób po 65 roku życia. Najczęściej powodem udaru bywa skrzep krwi, który blokuje tętnicę w mózgu. Udar mózgu, to obumarcie części tego narządu wskutek zatrzymania dopływu krwi do tkanki mózgowej. Wyróżnia się dwa główne typy udaru: niedokrwienny i krwotoczny. Udar niedokrwienny powstaje wtedy, gdy tętnica zaopatrująca jakąś część mózgu w krew staje się niedrożna. Najczęstszą przyczyną zwężenia lub zatkania tętnicy jest miażdżyca. Inną, częstą przyczyną zatkania tętnicy jest jej zator, czyli zablokowanie przez skrzeplinę powstałą w sercu lub sporadycznie, w żyłach kończyn. Udar krwotoczny potocznie nazywany jest wylewem i powstaje on w wyniku pęknięcia ściany tętnicy mózgowej oraz wylania się krwi poza naczynie, wskutek czego krew nie dociera do tkanki mózgowej. Krew wydostająca się z uszkodzonego naczynia niszczy okoliczną tkankę nerwową i zaburza czynność całego mózgu.
Dławica piersiowa
Dławica piersiowa to objaw choroby niedokrwiennej serca. Przypadłość ta, występuje najczęściej u mężczyzn, którzy ukończyli 40. rok życia oraz kobiet po 50. roku życia. Upośledzenie przepływu wieńcowego, który jest bezpośrednią przyczyną dusznicy bolesnej, jest najczęściej spowodowane dolegliwościami miażdżycowymi. Również stres psychiczny, napięcie nerwowe, otyłość, nadmierne spożycie alkoholu i nikotyny, to również przyczyny tej choroby. Charakteryzuje się ona bólem w klatce piersiowej, wiążącym się z niedocieraniem do mięśnia sercowego takiej ilości tlenu, jakiej serce potrzebuje.
Zatorowość płucna
Zator płucny jest trzecią, po zawale serca i udarze mózgu, kardiologiczną przyczyną śmierci. Zatorowość płucna, to stan w którym tętnica płucna lub któreś z jej rozgałęzień zostaje częściowo lub całkowicie zablokowane. Wskutek tego, dochodzi do dysfunkcji części płuc a niekiedy nawet ich martwicy. Zator płucny następuje wtedy, gdy materiał zatorowy zamyka światło naczyń płucnych, prowadząc tym samym do niewydolności krążenia. Najczęstszym materiałem zatorowym, który blokuje tętnicę płucną, jest skrzepnięta krew, a w nielicznych przypadkach tłuszcz.
Choroba naczyń obwodowych
Choroba naczyń obwodowych to schorzenie uszkodzenia naczyń krwionośnych, innych niż te, które znajdują się w sercu i mózgu. Znana jest pod kilkoma nazwami, m.in. PVD i choroba tętnic obwodowych (PAD). Choć nazwy te bywają stosowane zamiennie, stany te nie są takie same. Nieleczona PAD może prowadzić do gangreny, amputacji kończyn, ataku serca i udaru mózgu.
Miażdzyca
Miażdżyca, zwana inaczej arteriosklerozą, jest przewlekłą chorobą rozwijającą się w tętnicach i aorcie. W naczyniach krwionośnych, na skutek toczącego się procesu zapalnego zaczyna odkładać się tzw. blaszka miażdżycowa, składająca się z lipidów, głównie cholesterolu, włókien kolagenowych i tkanki łącznej. Z biegiem czasu, zmiany te ulegają stopniowemu zwapnieniu, co określane jest mianem miażdżycowego stwardnienia tętnic, które utrudnia przepływ krwi i powoduje niedokrwienie różnych narządów. Miażdżyca jest na ogół problemem ludzi starszych. Mężczyźni zaczynają chorować na nią po ukończeniu 45. roku życia a kobiety po menopauzie, czyli około 55. roku życia.
Zapalenie mięśnia sercowego
Zapewne nie każdy wie, co to jest zapalenie mięśnia sercowego. Choroba ta obejmuje mięsień serca, może prowadzić do uszkodzenia serca w wyniku zapalenia; często związana jest z zapaleniem osierdzia. Jej przyczyną mogą być infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybicze. Objawy zapalenia mięśnia sercowego to m.in. ból w klatce piersiowej, duszność, arytmia, kołatania serca, zaburzenia rytmu serca, tachykardia, ale często przebiega też ona bez wyraźnych objawów
Choroba wieńcowa
Choroba wieńcowa, określana również mianem choroby niedokrwiennej serca lub dusznicy bolesnej, to zespół objawów wywołanych niedokrwieniem mięśnia sercowego. Cierpi na nią milion osób w Polsce i jest ona bardzo częstą przyczyną zgonów w naszym kraju. Najbardziej nią zagrożeni są mężczyźni po czterdziestce i kobiety po menopauzie. Charakterystyczne cechy bólu wieńcowego, to uczucie gniecenia lub palenia za mostkiem, z promieniowaniem do szczęki lub do barków, ramion, rąk a ustępowanie w spoczynku i w ciągu 2-5 minut po zażyciu nitrogliceryny. Choroba powstaje na skutek zmniejszenia średnicy tętnic wieńcowych, najczęściej spowodowanego miażdżycą, co wkrótce prowadzi do niedoboru tlenu dostarczanego do serca. Kiedy podczas wysiłku wzrasta zapotrzebowanie na tlen, prowadzi to do wystąpienia objawów choroby.
Nerwica serca
Nerwica serca jest odmianą nerwicy lękowej. Jej objawami są niepokojące kołatanie, ucisk i ból w klatce piersiowej powstające na skutek stresu, bądź traumatycznych wydarzeń Źródłem tego schorzenia są dysfunkcje układu nerwowego lecz objawia się ono dolegliwościami układu sercowo-naczyniowego, wywołując u chorego poczucie lęku o własne życie i zdrowie, napędzającego jeszcze silniejsze objawy somatyczne.