EKG jest to badanie przedstawiające czynność elektryczną serca w formie graficznego zapisu. Obraz taki przedstawia wychylenia od linii podstawowej, określanej jako linia izoelektryczna. Wychylenia te określone są symbolami: P, Q, R, S, T i U. Krzywa EKG stworzona na zapisie przedstawiona jest z zaznaczonymi załamkami. Każdy taki załamek odpowiada rozładowaniu elektrycznemu - depolaryzacji i naładowaniu elektrycznemu - repolaryzacji.
Odprowadzenia - czyli co to właściwie jest?
Odprowadzenia możemy podzielić na: jednobiegunowe i dwubiegunowe. W jednobiegunkowych elektrodą badającą jest ta +, jaką należy umieścić w miejscu badanego potencjału i elektroda obojętna, gdzie napięcie jej jest równe zeru. W dwubiegunowych, elektrody umieszcza się w punktach, gdzie jest różny potencjał, a dokonany zapis określa różnice potencjałów między punktami.
Elektrokardiogramy posiadają w standardzie 12 odprowadzeń:
- 3 kończynowe dwubiegunowe
- 3 kończynowe jednobiegunowe
- 6 przedsercowych jednobiegunowych
Ukazane na zapisie EKG wyniki, przedstawiają linie izoelektryczne między załamkami i czas ich trwania określany jest jako odcinki, a sam zaś czas trwania odcinków i załamka to odstępy.
Załamki - co określają poszczególne symbole?
Poszczególne załamki pozwalają określić konkretne informacje odnośnie pracy serca. I tak:
- załamek P - tworzy się on na skutek depolaryzacji mięśniówki przedsionków szerzącej się z węzła zatokowo - przedsionkowego. W symbolice + widoczny powinien być w odprowadzeniach I, II i aVL, z kolei - w odprowadzeniu aVR. Jeśli kształt załamka P jest podwyższony, poszerzony, odwrócony lub dwuszczytowy, wówczas możemy mówić o zmianach patologicznych. Jak więc wygląda jego prawidłowy zapis? Czas trwania - 100mc, amplituda - do 2,5mm w odprowadzeniach kończynowych i do 3mm w odprowadzeniach przedsercowych. Co może oznaczać nieprawidłowy zapis załamka P?
- częstoskurcz
- migotanie przedsionków
- trzepotanie przedsionków
- pobudzenie przedsionkowe
- przerost prawego lub lewego przedsionka
- zaburzenia przewodnictwa wewnątrz przedsionkowego
- blok zatokowo - przedsionkowy
- zahamowanie zatokowe
- przewaga układu sympatycznego
- załamek Q - jest to pierwszy ujemny załamek zespołu QRS
- załamek R - est to pierwszy dodatni załamek zespołu QRS
- załamek S - jest to drugi ujemny załamek zespołu QRS
- załamek T - jest to załamek, który tworzy się w wyniku repolaryzacji komór, idąc w kierunk od nasierdzia do wsierdzia. Co może oznaczać jego niewłaściwy obraz? Przyczynami patologicznych zmian mogą być:
- ostre niedotlenienie serca
- hiperkaliemia
- niedotlenienie mięśnia serca
- zawał podwsierdziowy
- zawał pełnościenny
- blok odnóg pęczka Hisa
- zespół QRS - tworzy się on pod wpływem depolaryzacji komór mięśnia sercowego. Jego norma wynosi do 0,10s. W przypadku niewłaściwości w jego zakresie, możliwe są takie stany, jak:
- przerost lewej lub prawej komory
- blok lewej odnogi pęczka Hisa
- blok prawej odnogi pęczka Hisa
- zawał tylnej ściany serca
- pełnościenny zawał serca
- niedoczynność tarczycy
- uszkodzenie serca
- zespół preekscytacji
- załamek U - ten związany jest z repolaryzacją włókien Purkiniego. Występuje on po załamku T i jest dodatni. Pojawia się w zapisie EKG sporadycznie.
Odcinki w zapisie EKG - co one oznaczają?
Każdy z odcinków widocznych w wynikach zapisu EKG określa coś innego, co dla lekarza kardiologa ma niezwykle istotne znaczenie w interpretacji przeprowadzonego badania. I tak:
- odcinek PQ - ten odcinek mierzony jest od końca załamka P do początku zespołu QRS. Określa on między innymi przejście depolaryzacji między węzłem przedsionkowo - komorowym i pęczkiem przedsionkowo - komorowym. Norma wynosi 50 ms. Patologiczny obraz oznaczać może:
- blok przedsionkowo - komorowy I, II i III stopnia
- zespół preekscytacji
- rozkojarzenie przedsionkowo - komorowe
- odcinek ST - ten odcinek mierzony jest od końca zespołu QRS do początku załamka T. Określa on między innymi wolną repolaryzację komór mięśnia sercowego. Norma wynosi 120 ms. Patologiczny obraz może oznaczać:
- świeży zawał serca
- ostre zapalenie osierdzia
- niedotlenienie mięśnia serca
- anginę Prinzmetala
- tętniaka pozawałowego
- zespół wczesnej repolaryzacji
- blok odnóg pęczka Hisa
- przerost i przeciążenie komór
- odcinek TP - ten odcinek mierzony jest od końca załamka T do początku kolejnego załamka P. Określa on między innymi czas rozkurczu komór i przedsionków.
Odstępy - za co są odpowiedzialne ?
Poszczególne odstępy odpowiedzialne są za określone prace serca. W odczycie istotne znaczenie ma między odcinek:
- odstęp PQ - norma:150ms - jest to część krzywej, mierzona od początku załamka P, do zespołu QRS. Odpowiedzialny jest za przewodzenie depolaryzacji od węzła zatokowo - przedsionkowego do komór mięśnia sercowego
- odstęp QT - norma: do 0,40s - określa on odległość od zespołu QRS do końca załamka T. Odpowiedzialny jest za czas trwania depolaryzacji i repolaryzacji komór mięśnia sercowego.
- odstęp RR - określa odległość między wierzchołkami dwóch kolejnych załamków R. Określa czynność rytmu serca.
- odstęp PP - określa on odległość między wierzchołkami dwóch kolejnych załamków P. Odstęp PP powinien być równy odstępowi RR.
W gruncie rzeczy EKG wydaje się być niezwykle skomplikowane w odczycie, ale tak naprawdę tylko dla laików. Kardiolog otrzymujący zapis EKG jest w stanie na jego podstawie uzyskać szereg niezwykle cennych informacji, które mogą potwierdzić lub wykluczyć stawianą diagnozę, bądź które mogą okazać się przydatne w przypadku kontrolowania leczenia danego schorzenia czy przypadłości. Najważniejszy jest tylko dobry aparat ekg, a ten w nowoczesnej technologii posiada w swojej ofercie sklep medyczny Kredos.