Elektrokardiogram to obrazowy zapis, przedstawiony w postaci linii krzywej, przedstawiający czynności bioelektryczne serca. Oto kilka wskazówek jak należy interpretować wykres EKG. W jaki sposób tworzy się elektrokardiogram, jak odczytać wynik i co można z niego wyczytać?
Jak powstaje elektrokardiogram?
Nie wszyscy zapewne wiedzą, iż serce ludzkie przypomina nieco rodzaj pompy, tłoczącej krew do naczyń. Podczas każdego skurczu i rozkurczu, przepływają przez nie impulsy elektryczne, które pochodzą one z węzła zatokowo-przedsionkowego, pełniącego rolę stymulatora. Tę właściwość wykorzystuje badanie EKG, podczas którego pacjentowi na skórze klatki piersiowej, a także na kończynach, zostają przyklejone elektrody EKG. Rozmieszczenie ich we właściwy sposób jest kluczowe dla otrzymania poprawnego wyniku. Podczas standardowego badania EKG serca, pacjent ma na sobie aż 10 takich elektrod. Każda z nich ma inny kolor. Przy ich pomocy, impulsy elektryczne są rejestrowane i prezentowane później w postaci wykresu zwanego elektrokardiogramem.
Wynik badania EKG, to 12 linii odpowiadających różnym potencjałom elektrycznym znajdującym się na różnych częściach serca. Zapis EKG serca jest w istocie różnicą potencjałów elektrycznych znajdujących się pomiędzy poszczególnymi elektrodami.
Miejsce przyłożenia elektrody nazywane jest odprowadzeniem. Wielkość napięcia mierzonego między różnymi parami odprowadzeń będzie zależała od ich położenia względem środka serca oraz siebie. Niezależnie jednak od położenia odprowadzeń, otrzymamy zawsze charakterystyczny zapis EKG, w którym poszczególne załamki stanowiące odchylenia od linii izoelektrycznej obrazują odpowiednie fazy pracy serca.
Co można wyczytać z wykresu EKG serca?
Interpretacja EKG jest trudna i wymaga doświadczenia, dlatego wynik elektrokardiogramu zawsze powinien odczytywać lekarz kardiolog, który posiada odpowiednią wiedzę, doświadczenie i wie jak odczytać EKG serca. Na podstawie badania może on wykryć pewne nieprawidłowości pracy serca, zaburzenia rytmu serca, upośledzenia napływu krwi do serca, wady wrodzone, czy symptomy przebytego w przeszłości, przechodzonego lub istniejącego aktualnie zawału serca.
Opis EKG należy rozpocząć od określenia podstawowego rytmu lub rytmów zatokowych serca widocznych w badaniu, następnie należy przeanalizować oś elektryczną serca oraz dokonać analizy wszystkich zaburzeń przewodzenia w sercu, najczęściej związanych z bradyarytmią i ocenić jamy serca w aspekcie ich powiększenia lub przerostów.
Kolejnym działaniem, będzie analiza zapisu EKG oraz wszystkiego, co wiąże się z chorobą niedokrwienną serca, zawałem serca i przebytymi incydentami wieńcowymi oraz różnicowanie różnego rodzaju tachyarytmii.
Badanie EKG pozwala na wykrycie m.in.:
- zaburzenia rytmu serca,
- niedokrwienie mięśnia sercowego,
- zawał serca
Służy również do diagnostyki aktualnej kondycji serca:
- oceny częstości pracy serca,
rodzaju rytmu wiodącego,
oszacowaniu wielkości komór sercowych,
ułożeniu mięśnia sercowego w klatce piersiowej
Podczas badania sprawdza się, czy praca serca spełnia właściwe normy i EKG serca jest to w stanie wykazać. Do właściwych parametrów pracy serca, zaliczamy częstość jego pracy: od 60 do 100 uderzeń na minutę oraz miarowy, równy zatokowy rytm serca, który wykaże prawidłowy zapis EKG.
Badanie EKG wykorzystuje się do oceny częstości oraz miarowości pracy serca, oceny prawidłowego rozmiaru i położenia komór serca, wykrycia możliwych nieprawidłowości w okolicy mięśnia sercowego, a także do monitorowania skuteczności stosowanego leczenia farmakologicznego lub zabiegowego. Podczas badanie EKG oceniane są parametry takie jak:
- położenie mięśnia sercowego w klatce piersiowej,
- podstawowa częstość pracy serca oraz rodzaj rytmu wiodącego a także ewentualne dodatkowe pobudzenia elektryczne mięśnia sercowego, które mogą prowadzić do zaburzeń tego rytmu,
- ewentualne pogrubienie ściany mięśnia sercowego oraz zniszczenia poszczególnych jego fragmentów,
- nieprawidłowe ukrwienie mięśnia sercowego.
Jak odczytać wynik EKG?
Krzywa EKG, którą widzimy na elektrokardiogramie, zbudowana jest z powtarzających się odcinków. Każda część odpowiada jednemu pełnemu cyklowi serca, od momentu napłynięcia krwi do przedsionków, poprzez skurcz przedsionków i komór, aż do wypompowania krwi z serca.
Na każdym elektrokardiogramie, widzimy linię ciągłą, czyli tzw linię izoelektryczną, zarejestrowaną w czasie, kiedy w sercu nie stwierdza się żadnych pobudzeń. Linię tę, dzielimy na odcinki, odstępy i załamki. Owa linia izoelektryczna stanowi punkt odniesienia do tzw. załamków będących wyrazami depolaryzacji przedsionków, z których rozróżniamy dodatnie, czyli wychylone w górę od linii izoelektrycznej, oraz ujemne, czyli te wychylone do dołu. LInia izoelektryczna jest również punktem odniesienia dla odcinków, które stanowią czas trwania tej linii przebiegający pomiędzy poszczególnymi załamkami a także dla odstępów, stanowiących łączny czas trwania odcinków i sąsiadującego z nim załamka.
Sztuka interpretacji EKG polega na ocenie podstawowych załamków oraz odległości między nimi. To właśnie załamki wyznaczają punkty tworzące odcinki i odstępy. Pięć załamków: określanych jest przy pomocy liter P, Q, R, S, T. Trzy środkowe tworzą grupę określaną zwykle zespołem QRS.
Co przedstawiają poszczególne załamki?
Załamek P wskazuje na skurcz przedsionków serca. Każdy, kto wie jak czytać EKG, zdaje sobie sprawę, że powinien on pojawiać się na wykresie regularnie. Jeśli jest niewidoczny, może oznaczać między innymi migotanie przedsionków lub hipokaliemię. Jeśli załamek P pojawia się w niewielkim stopniu, może świadczyć o tachykardii, a jeśli jest bardzo wysoki może wskazywać na przerost prawego przedsionka serca.
Z kolei, jego zbytnia szerokość może oznaczać przerost lewego przedsionka. Natomiast, jeżeli mamy do czynienia z tachykardią, to załamki P początkowo mogą być niewidoczne, jednak w rzeczywistości są obecne na wykresie.
Warto wiedzieć, iż w zespole QRS prawidłowy wykres powinien stanowić niewielki dolny załamek Q, duży załamek R i niewielki dolny załamek S. Jeśli cały zespół jest rozszerzony, to może to oznaczać długi czas skurczu komór, co wiąże się z wolniejszym przewodzeniem pobudzenia. Z kolei, zbyt wąska rozpiętość tego zespołu może sugerować rozedmę płuc lub wysięk w osierdziu lub być skutkiem otyłości.
Natomiast załamek T, to obraz repolaryzacji komór serca, a jego wysokość nie powinna być dłuższa niż połowa szerokości zespołu QRS. Jego zbyt duża wysokość, może wskazywać na ostre niedokrwienie serca albo hiperkaliemię, a zbytnia niskość, może świadczyć o niedoczynności tarczycy, hipokaliemii lub wysięku w osierdziu. Załamki T mogą być też odwrócone, wtedy podejrzewa się m.in. przerost komory serca, zawał i niedokrwienie mięśnia sercowego.
